"Doe eens gek, doe het eens hardstikke fout." Jaren geleden begon ik zo in improvisatietrainingen te leren dat fouten maken menselijk is. Met mijn verstand wist ik dat natuurlijk wel. Als bij mij thuis iets mis ging hoorde ik vaak "ach dat is menselijk". "Maar niet wenselijk", meende ik te horen in de ondertoon en let wel, dat meende IK, dus het zegt iets over mij. Dit stukje menselijkheid werd blijkbaar niet gewaardeerd en ik ging steeds meer mijn best doen om fouten te vermijden. Als er iets een uitnodiging is om het mis te laten gaan is dat het. Proberen iets niet te doen... lees Freud er maar op na. Heel openhartig: ik maakte WEL fouten. En nog openhartiger: ik LOOG wel eens om die fouten te verbloemen. Erg he? Ja? Valt wel mee vind ik nu, relativerend en beschouwend. Het is gewoon menselijk. Ik heb er zover ik weet alleen mijzelf mee benadeeld, want echt, ik kon mezelf zo knel zetten. 

Maar goed: improviserend ontdekte ik, zoals mijn impro-docent het noemde, de "lol van het falen". Kunnen lachen om dingen die je doet in plaats van jezelf voor je kop slaan. Het spanningsveld opzoeken waar dingen juist mis kunnen gaan binnen de veilige omgeving van die groep. Naar hartelust gekke dingen doen en ontdekken wat wel en niet werkt. Er ging een wereld voor me open, viel een last van me af. Ik had een podium gevonden waar ik mocht doen wat ik wilde, zonder gene. Ik mocht vals zingen, schreeuwen, impulsief zijn fouten maken, lachen, fantastisch vond ik het. 

Ik ben later ook zelf improvisatielessen gaan geven. Lessen met spelvormen die houvast geven om scenes te maken. De Canadees Keith Johnstone bedacht veel oefeningen met acteurs om hen meer met gemak te leren spelen. Die oefeningen zijn een theatervorm op zichzelf geworden: theatersport. Lessen in improviseren en leren dat falen niet erg is, maar dat je er lol om kunt hebben.

Maar dan: als je de lol van het falen kunt zien, durf je het dan ook? Kan je dat, wat je binnen de veiligheid van een groep hebt ontdekt, 1 op 1 doorvoeren in je leven? Als je de lol hebt gevoeld en gezien, staat dat dan gelijk aan  het lef om te falen? Ik vraag me dat af. In het "echte leven" spelen andere belangen mee, wat het lef op scherp kan zetten. Als er veel voor je afhangt van de situatie, dan zal je eerder kiezen voor veiligheid. Een nieuwe baan, een mooie opdracht, als je het nodig hebt speel je het liefst op safe.

Als ik op safe speel ga ik in de controle-rol, mijn stukje ik dat zich afvraagt of dat andere stukje ik de dingen 'goed' doet. Geen uitdagingen aangaan, geen grenzen verleggen, vooral proberen dat het 'goed' gaat. Op safe spelen maakt dat ik geen andere dingen aanga dan wat ik al ken, dat ik alleen krijg wat ik altijd al kreeg en ik realiseer me dat ik dan in een soort angstmodus zit: vooral geen fouten willen maken. 

Maar wat gebeurt en als ik daar uitstap? Als ik het lef heb om te falen? De keren dat ik dat aandurfde hebben me veel opgeleverd. Ik ben mijn bedrijf begonnen, verdien zelfstandig mijn inkomen, voor mij grote stappen in het onbekende. "ik kan altijd nog achter de kassa in de supermarkt" was mijn gedachte. Overbodig, gelukkig. Ik ben voor mezelf gaan staan, op heel veel fronten. Ik ben vaak gevallen en weer opgestaan. Ik heb gefaald en er om kunnen huilen en lachen. Het heeft me gevormd tot wie ik nu ben. 
Ben ik er? Nee, dat denk ik niet. Het is zo makkelijk om toch maar weer voor safe te kiezen, terug naar het bekende terrein. Ik heb echt niet altijd genoeg lef om te falen, ook al ken ik de lol er van. Het lef is net een stapje verder. En dat ... dat moet ik elke keer weer opzoeken. Heb ik het lef iets nieuws aan te gaan, iets te verbreken, nee te zeggen als iets niet goed voelt, ja te zeggen als iets een uitdaging is? Soms wel, soms niet. 
Soms zou ik Pippi Langkous willen zijn: "ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het kan". Dat is lef, het lef om te falen. 

Gelukkig heb ik ook een stukje Pippi Langkous in mij, soms verstopt, maar ze is er, met al het lef om te falen. En Pippi gaat echt niet achter een kassa.... Alle respect overigens voor diegenen die daar achter zitten, maar dat terzijde.