Vandaag zat ik met mijn zoon in de auto. Voor een project waar hij aan werkt, vroeg hij me of ik iets wist over propagandamateriaal. In mijn hoofd begint dan mijn eigen molen te draaien, ik luister niet eens meer helemaal, maar denk na over de vraag zover ik die gehoord heb.

Ik denk aan posters en associeer daar op verder. Ik denk aan voorstellingen die ik maakte en vertel hem dat ik wel posters in huis heb.

“Van propaganda??” vraagt hij.
“Nee, promotiemateriaal van mijn voorstellingen”. Ik regisseer namelijk ook regelmatig en dat materiaal heb ik dan natuurlijk ook.

Maar dat bedoelde hij niet. Ik was in mijn hoofd te snel aan de gang gegaan met een half goed gehoorde vraag en verwarde daarmee propaganda met promotie. Het verschil tussen propaganda en promotie is wel helder - zeg ik -, maar om er de juiste woorden aan te geven toch maar even de omschrijving opgezocht: 

Volgens Wikipedia: 

Propaganda
is een vorm van communicatie waarbij door de belanghebbende partij wordt getracht aanhangers voor haar gedachtegoed te winnen door het bespelen van de publieke opinie. Dit wordt bewerkstelligd door het bewust verspreiden van eenzijdige en/of verzonnen informatie.

Promotie is wat ingewikkelder omdat het woord in meerdere contexten wordt gebruikt.

Promotie
betekent oorspronkelijk naar voren bewegen, bevorderen en kan verwijzen naar:

• Loopbaan
  - wetenschappelijke promotie
  - promotie (baan) - het verkrijgen van een belangrijkere en/of beter betaalde baan bij dezelfde werkgever
• Handel
  - promotie (marketing)
  - reclame
• (Denk)sport
  - promotie en degradatie (sportterm)
  - Schaken
  - Shogi

Ik zoek verder over marketing, want daar ging ons gesprek over. Als omschrijving kom ik dit tegen: 

Promotie
is het onder de aandacht brengen van een nieuw of bestaand product of service met als doel de omzet positief te beïnvloeden. Promotie is een onderdeel van de marketingmix, wat weer een onderdeel is van het bredere marketing.

In het gesprek met mijn zoon probeerden we het onderscheid in onze eigen woorden te zeggen. Wij kwamen uit op deze: Bij propaganda probeer je mensen iets te laten DENKEN, bij promotie probeer je iemand iets te laten DOEN (kopen, afnemen, gebruiken).
Bij beide probeer je dus bij de ander iets te bereiken. Je wilt de ander aanzetten tot actie.
We zijn ons vaak niet eens zo bewust van hoe vaak ons denken en handelen wordt beïnvloed door promotie of propaganda. Binnenkort gaan alle verkiezingscampagnes van start.  Alle programma’s worden breed uitgemeten in de media en iedere partij probeert zijn invloed te vergroten.  Alle partijen willen ons laten geloven dat wat zij van plan zijn, dat hun visie, hun plan gaat werken voor een betere economie en samenleving. Maar toch…. Als ik kijk naar alle beloftes die altijd worden gedaan en dan kijk naar de resultaten, dan kan ik niet anders dan concluderen dat heel veel beloftes niet worden nagekomen. Ik kan ze wel noemen, maar ’t gaat me meer om het principe dan dat ik hier een politieke discussie wil voeren. 

Is een niet nagekomen belofte propaganda?

Als mensen gaan stemmen om wat hen is beloofd en die beloftes worden niet nagekomen, was het dan propaganda? In de omschrijving staat “het bewust verspreiden van eenzijdige en/of verzonnen informatie”.  Interessante gedachte, vind ik. Kunnen we de verkiezingscampagnes zien als propaganda? Mag dat woord daarvoor gebruikt worden? 
Ik heb het antwoord niet, ik vind wel de gedachte interessant.
Net zoals ik het interessant vind dat zowel propaganda als promotie iets bij de ander voor elkaar wil krijgen om daar zelf beter van te worden. En ook dit hoeft niet meteen slecht te zijn, maar het gegeven zelf interesseert me. Misschien ook wel omdat ik in mijn acteren daar mee te maken heb. Als ik een rol speel, wil ik dat de ander iets gaat doen dat voor mij iets oplevert: “Ik wil dat jij op kamers gaat, opdat ik eindelijk mijn eigen leven weer kan inrichten” .  

Wat we met acteren doen, is menselijk gedrag laten zien, alleen dan in een verzonnen context. 

Bij trainingsacteren in bijvoorbeeld een feedbacktraining: “Ik wil dat jij mij aanspreekt op mijn gedrag, opdat ik in staat word om samen te werken” 

Door helder te hebben wat je van de ander wilt, en waarom dat voor jou zo belangrijk is, heb je altijd een goede reden, een drive om de ander tot die actie aan te zetten.
Boeiend… al zeg ik het zelf. Ik hoor graag wat jij er van vindt? Je kunt een reactie achterlaten.