In een cursus over acteren vertel ik niet “hoe het moet”. Ik geloof namelijk niet dat acteren iets is wat je kunt leren door te gaan doen wat een ander zegt. Natuurlijk geef ik wel spelopdrachten, reik tools aan, laat mensen scenes bedenken en over de inhoud van scenes nadenken, maar hoe ze het spelen, dat is uiteindelijk aan hen. 


Wat ik dan wel doe? Ik stel vragen. Wat wilde je bereiken bij de ander? Wat heb je daarvoor ingezet? Waar ging het zoals je had gedacht? Wat werkte? Hoe zou je het met dit (nieuwe) inzicht  doen? enz. Veel vragen die helpen om na te gaan denken over wat je zelf hebt gedaan.

Ik zie cursisten worstelen: “de ander deed niet wat ik verwachtte”; “Hij begreep me niet”; “Hij liep weg terwijl ik praatte”; ‘De ander’ heeft het veroorzaakt. En dat is niet specifiek iets wat over acteren gaat. De ander doet niet wat we verwachtten, dus daar ligt de schuld dat het niet goed gaat. “Als de ander nou maar….”. Niets menselijker dan dat.
Wat er feitelijk gaande is, is dat de ander reageert op wat wij doen. Alles is altijd een reactie op iets wat er gebeurt, of het nou groot of klein is, iets duidelijks of een gevoel, er is iets gaande wat maakt dat we reageren. Er is actie, er volgt reactie. En weer reactie daarop. Ik weet, dat is een open deur, maar toch noem ik het.

In “het echte leven” zien we het, we weten het en soms kunnen we er zowaar goed mee omgaan. En als je dat goed doet, kan je de reactie krijgen die je wilt. Door jezelf de vragen die ik noemde te stellen krijg je verrassend meer zicht op situaties. Door te snappen hoe het werkt, zijn we in staat om ons gedrag daarop af te stemmen.

Hoe je dat afstemmen doet, hangt dan af van wat je wilt bereiken. Als je iets van de ander nodig hebt, zal je anders reageren als wanneer je wilt dat de ander je met rust laat. Pak je het niet goed aan, dan krijg je niet het effect wat je wilt.
Mijn overtuiging is dat mensen veel meer gaan snappen wat er gebeurd is als ze door dit soort vragen bij zichzelf te rade gaan. Daar heb ik zelf zoveel van geleerd!
Voor acteurs is dat mateloos interessant. Wat mij boeit is het woord “actie”. Als je bewust iets doet, iets wilt bereiken bij de ander, krijg je daar reactie op. Hoe meer je gaat ontdekken hoe het werkt in contact, en welke rol je daar zelf in speelt, hoe meer je in staat zult zijn keuzes te maken in wat je inzet. Zo kan je de keuzes die je personage gaandeweg het script maakt beter begrijpen, evenals de reacties die daar op komen.

 “Als jij nou maar...” Interessant. Wat heb jij gedaan? Wat deed jij waardoor de ander niet deed wat je verwachtte?  Boeiende vraag toch?
Acteren is een proces van het leren begrijpen van het leven, om dat van een ander te kunnen spelen. Ik kan daar eindeloos mee stoeien en kom elke keer tot weer nieuwe inzichten. Daar blijf ik mijn blogs over schrijven.