Mijn dochter heeft me een foto-shoot kado gegeven. Met haar samen, ontzettend leuk vind ik dat. En het zijn mooie foto's geworden. Op een van de foto's zie ik mezelf in een houding staan, die ik an sich erg geposeerd vind, maar die me wel terugbrengt naar mijn kindertijd. Mijn vaders zus ging trouwen, de eerste bruiloft die ik bewust meemaakte. Er is op die dag een foto gemaakt van ons gezin, vader, moeder, mijn oudere broer, jongere zus en ik. De jongste was nog niet geboren. Ik sta daar "wijs" te zijn. Ik herinner me nog dat ik dit beeld had gezien van iemand, zo'n hand, bijna geheel tot vuist gebald, die het hoofd ondersteund waarbij alleen dan de wijsvinger als een eigenwijs vingertje langs de wang gaat. Zo zag je er uit als je wijs was, was mijn overtuiging. En ik wilde er graag wijs uitzien.

Op de foto uit de serie zie ik die houding terug. Ik glimlach er bij. Ben ik daar toch zomaar weer in de "wijze positie" gezet.

Hoewel ik  niet heel lang daarna mijn vader verloor door een tragisch ongeluk, heb ik een goede jeugd gehad. Mijn moeder heeft alles opzij gezet om te zorgen dat wij alle vier kansen in het leven kregen. En dat is haar goed gelukt. 

Ze heeft me ook, al dan niet bewust, veel lessen meegegeven. Ik zeg dit niet voor niets op deze manier, omdat ik denk dat ze heel veel vanuit gezond verstand of intuitie deed, niet als een vooropgezette strategie of zo. Zo zat ze niet in elkaar, zo dacht ze niet. Ze was, mede door de oorlogsjaren, niet echt 'geleerd' geworden. Omdat ze een wijs en positief ingesteld mens was ben ik wel dankbaar voor wat ik heb mogen leren. Sommige "lessen" stel ik echter ter discussie. Dat kan niet meer met haar, dus doe ik het hier.

Mijn moeder heeft me geleerd me "te gedragen". Ik besef dat ik nu veel met aanhalingstekens werk, dat is om duidelijk te maken dat hier voor mij een discussiepunt zit.
Ik moest me gedragen, dus.

Hoe je je gedraagt heeft altijd te maken met de context van de omstandigheden. Waar in het ene land het beleefd is om je ogen neer te slaan, is het in het andere land juist gewenst om wel iemand aan te kijken.  De context waarin ik groot werd zou ik globaal willen omschrijven als gemiddeld europees, typisch Nederlands. Doe maar gewoon dan doe je gek genoeg en denk om de buren. Dat is mijn norm geworden, en als iemand mij zegt dat ik normaal moet doen relateer ik dat aan die opvoeding, die kennis. Of ik dan altijd gehoorzaam zo doe als men verwacht is een tweede. Dat hangt namelijk ook weer van de omstandigheden af.

Er is geen "norm" die bepaalt dat iedereen hetzelfde moet doen, er is een norm die gebonden is aan de situatie/de cultuur/leefwereld waaraan je je gedrag kunt reelateren, spiegelen. En dat telkens weer. 
Vroeger werd een dame netjes uit de koets gehaald door een heer. Daarmee liet de heer zien dat hij een heer (van stand) was. Nu stapt een vrouw zelfstandig uit haar auto of van haar motor af.   Is een man geen heer meer als hij een vrouw niet uit de auto helpt? Discutabel vind ik, want onze hele wereld verandert steeds. Ook de tijd speelt een rol. En ik ben nogal van het "zelluf-doen"

Wat is de norm? Een flexibele afspraak waar we houvast aan hebben die zeg maar situatie-gebonden is. Ik weeg wel af wat het oplevert om "normaal" te doen, versus wat ik wil bereiken met wat ik aan het doen ben en hoe dat zich tot de omstandigheden verhoudt. En dat kunnen, die vaardigheid beheersen, dat vind ik een prettige kwaliteit. Eentje die nogal linkt aan de principes van situationeel leidinggeven.

En daar werk ik dan weer in trainingen mee.

Mooi he?