Ik las een artikel van een collega die daarin verschillende vormen van feedback onderscheidde. Naast dat ik met veel wat hij schrijft kan instemmen, heb ik ook wat vraagtekens. Het woord feedback wordt - vind ik - te pas en te onpas gebruikt. Wanneer is iets eigenlijk feedback? Is dat als je zegt dat iemand iets goed gedaan heeft? Of als je zegt dat je iets niet goed vond, of bepaald gedrag volgende keer niet meer wilt meemaken?

Waar onderscheidt feedback zich van een compliment of kritiek? 

Uit het stuk dat ik las waardoor ik aan dit artikel begon:

Complimenten douche: Als afwisseling kun je per keer ook één medewerker in het midden zetten die van de anderen een kort en bondig compliment ontvangt vanuit de ‘ik-boodschap’. Ervaring leert dat de ontvanger het moeilijk vindt de ‘douche van complimenten’ te ontvangen en ook voor de gevers lastig is te geven. Deze vorm van feedback kan onderling verbindend en ontspannend uitpakken.

Wat wordt hier gezegd? Er wordt in mijn optiek gezegd hoe de complimenten douche werkt, hoe die ervaren wordt en wat het effect kan zijn. Drie logisch lijkende stappen, maar in dit stuk vind ik ze verwarrend. Het wordt als lastig ervaren en kan verbindend werken. Is het feedback? Ik vind van niet.

Dan wordt ook de ik-boodschap genoemd.

“Ik vind dat je haar goed”  zit is een ik-boodschap en kan zeker als compliment worden opgevat. Die zou ik in de context van de complimenten douche dus zeker kunnen zeggen. Is het feedback? Nee, het is een compliment. Het zegt iets over wat ik vind over het haar van de ander. Het is specifiek waarneembaar, maar het gaat niet over gedrag.

“Ik werk graag met je samen” . Compliment of feedback? Het is een ik-boodschap, maar zegt eigenlijk niets over het de ander. Wat ik hier mis, is de reden waarom ik graag samenwerk.  Waarom zeg ik dat en wat doet de ander waardoor ik dit vind. Als ik dat er bij vermeld, weet de ontvanger wat ik bedoel. Dan weet de ontvanger ook wat hij vooral moet blijven doen om goed samen te werken.

Feedback gaat over gedrag

Daarmee kom ik al dichter bij feedback. Feedback gaat dus over gedrag. In je feedback benoem je specifiek waarneembaar gedrag op een objectieve manier(bijvoorbeeld: ik merk dat je mij geen enkele keer aankijkt). Dan vertel je het effect op jou (daardoor denk ik dat je mijn verhaal niet belangrijk vindt) en ik laat de ander aan het woord om te zien of wat ik bedoel ook herkend wordt. Pas dan kunnen we het er samen over hebben. Pas dan is de kans dat mijn feedback effect heeft aanwezig. Dat effect bereik ik niet met een compliment. Het verwart me als een compliment als een feedbackmiddel wordt genoemd.

Op de website Talenten-Toolbox van Irene Jansen-Terlouw kom ik deze omschrijving van de complimenten douche tegen:

Een douche van complimenten. Deze werkvorm gebruik je bijvoorbeeld aan het eind van een bijeenkomst, om mensen met een lekker gevoel weg te laten gaan en te bekrachtigen hoeveel talent er in een groep aanwezig is. De werkvorm helpt ook als je mensen wilt ondersteunen anders naar elkaar te kijken; het dwingt je om te denken over wat je ziet dat de ander sterk maakt of toevoegt.

Hier wordt de complimenten douche als werkvorm geïntroduceerd, niet als middel om feedback te geven. Ik vind dit helderder en gun iedereen zo’n cadeau als afsluiter. Maar laten we dan ook helder houden: 
Feedbackregels gaan over objectief en specifiek waarneembaar gedrag, dat je wilt bestendigen of veranderen, waarbij de ontvanger moet kunnen herkennen waar het over gaat.

Een feedbackgesprek is altijd 2-richting verkeer. En dat is bij een complimenten douche niet het geval. Mijn stelling: een compliment is goed om te geven, maar het is geen feedback. Daarom vind ik de complimenten douche in een rij van feedback vormen niet kloppen.

Maar voel je vrij om een compliment te geven, want dat dat fijn is staat buiten kijf!