De eerste keer dat iemand tijdens een repetitie tegen me zei dat ik van mijn actie af was, begreep ik er geen ene jota van. Wat voor actie was dat dan? Ik was heel hard bezig mijn personage te zijn, een makelaar en huisjesmelker die kwam kijken hoe ik zo goedkoop mogelijk aan een pand kon komen.  Ik vond mijn personage wel wat arrogant, en iemand die weinig interesse had in de armoe van de mensen van wie ze het huis ging kopen, of liever bijna afpakken. De mensen interesseerden me niet, dus ik speelde heel koel en afstandelijk. In mijn manier van kijken (ik negeerde hen), in mijn manier van doen (ik denderde dwars door hun huis heen om te zien wat het me waard was). Ik liet overduidelijk zien dat ik genoeg geld had, ik praatte zelfverzekerd, dus wat deed ik verkeerd? Dat was toch mijn actie? Dit huis zo goedkoop mogelijk krijgen?

Het stuk heet "Bloed van de hongerlijders" (death of the starving class), van Sam Shepard. Het is zo'n beetje mijn eerste echte grote productie en mijn rol is maar klein, maar ik ga er met verve in. Onwetend, blanco, weet ik met voortschrijdend inzicht. Wat is dan die actie waar ik niet aan voldoe?

In de loop der jaren heb ik mij door scholing, lezen, lesgeven en dankzij een goede mentor laten bijspijkeren op dat gebied. Inmiddels is spelen op actie voor mij zo logisch als dat ik elke ochtend naar het toilet moet gaan. Daarom wil ik het beschrijven. Omdat spelen op actie zo ontzettend helpt als je dat inzet.

Spelen op actie gaat niet  alleen maar over mijzelf. Ergens ook wel, maar in essentie gaat het over iets wat ik bij de ander wilt bereiken. Als mijn actie gaat over dat ik het huis voor een prikkie wil binnenhalen is het nodig dat ik de anderen, de eigenaren er van overtuig dat dit voor hen het beste is, of dat zij inzien dat ze geen andere keus hebben. De manier waarop ik dat doe, daar komt de actie om de hoek kijken. Wanneer ga ik echt hard aan het werk om iets te bereiken? Als het belang voor mij groot is. Als ik echt alles uit de kast wil halen om dit voor elkaar te krijgen. En dat "dit" is dan het overtuigen van de eigenaren, niet de feitelijke koop. Die is het resultaat van mijn actie.

In het repetitieproces lees ik het stuk, kijk ik wat ik van de ander wilt, waarom dat voor mij zo belangrijk is. Dan ga ik proberen dat onder woorden te brengen. Niet de woorden van het script, die zijn het vervoermiddel. Nee, ik probeer woorden te vinden om compact een soort overtuiging in mijn hoofd te planten die mij helpt om mijn doel te bereiken. "Ik wil jullie huis kopen" voldoet niet. Dan zeggen ze misschien nee, missie mislukt. Een actie moet gaan over iets wat ik van hen wil. "Ik wil dat jullie mij jullie huis verkopen" is al een betere ingang. Nu wil ik iets van hen. Ik kan hem nog krachtiger maken door "voor weinig geld" toe te voegen. Maar waar sta ik als ze nu ook nee zeggen? Waarom wil ik dit eigeniljk? Omdat het mijn business is, omdat ik hier geld kan verdienen, ja natuurlijk. Maar waarom juist dit huis? Waarom juist nu? Ik moet mijn belang groter maken. Misschien sta ik er wel heel slecht voor, ondanks mijn poeha, en kan ik door dit goedkoop te verkrijgen mijn failliesement keren? Dat zou een goeie zijn. o"Opdat ik niet faiiliet ga" dan?  Hm, nee nog niet helemaal. Vooral niet omdat er een "niet" in staat. Een negatieve reden om iets te willen werkt gewoon niet sterk. Waarom is het zo erg voor mij om failliet te gaan? Gezichtsverlies? Of overleven? Of heeft het te maken met mijn zefvertrouwen?  Met andere woorden: Wat levert het mij op als ik niet faiiliet ga? Dat ik eten kan blijven kopen, dat ik gezien mag worden, dat ik er toe doe. En dat zijn waarden van levensbelang.

Ik kan kiezen wat voor mij het grootste belang is. En zo kom ik zoekend en onderzoekend tot een formulering: "ik wil dat je me voor weinig je huis verkoopt opdat ik in leven blijf."

Deze actie neem ik mee onder al mijn tekst  en stil spel. Opeens speek ik in contact, worden mijn medespelers noodzakelijk voor me. En doordat ik minder met mezelf maar vooral probeer hen te overtuigen, krijgt mijn spel een krachtige gedravenheid.
Goh, dacht ik later: het is net het echte leven. Als je echt iets wilt, dan ga je er toch voor?

Mooi vak he?