"Vijf minuten voor aanvang" roept een stem door de wandelgangen achter het theater. Geroezemoes volgt. Publiek begint binnen te stromen en zijn plaats te nemen. Iedereen die straks 'on stage' moet zijn maakt zich klaar om op de juiste plek te gaan staan, nog even wat gefriemel aan de kleding, een laastste blik in de spiegel: zit het haar goed? Is de makeup nog op zijn plaats? Geen laatste etensresten tussen de tanden? En dan...

In die laatste minuten voor aanvang van het stuk is de concentratie op zijn top.In mijn lessen vertellen mensen dat ze dan nog even in hun script kijken voor de tekst, of bedenken dat ze eigenlijk nog naar het toilet hadden gemoeten. Soms bedenk je opeens dat je nog iemand had moeten bellen, maar helaas, die wacht maar tot de pauze. Dan denk ik "huh? was je daar op geconcentreerd? Daar heeft je personage toch geen ene malle moer aan???".

Je gaat straks het podium op, niet jij de acteur, maar het personage dat je speelt. En dat personage is met heel andere dingen bezig dan jij. Het personage heeft iets te zeggen, wil iets van een ander, dat los staat van jouw beslommeringen.  Het personage komt ergens vandaan. Wat er gaat gebeuren is een moment uit een veel groter geheel: het leven van het personage. We zien niet het hele leven, dat klopt, we zien een fragment waar van alles gebeurt en waar het personage onderdeel van is. Elk personage in het stuk heeft zo zijn reden om op dat moment aanwezig te zijn. Die reden zit altijd in dat wat er aan vooraf ging en blijft doorgaan in wat er daarna komt. De gevolgen van wat op dat moment gebeurt neem je mee als je weer 'af' gaat.Als je de scène instapt met de gedachtes van de acteur wordt zichtbaar dat er iets met het personage aan de hand is. Het publiek ziet namelijk alleen het personage, maar die doet 'verwarrend' omdat de acteur er 'doorheen schemert'. Het personage komt te laat tot leven daardoor en dat gaat ten koste van de geloofwaardigheid. 

Een paar jaar geleden organiseerde ik een cursus over leren acteren volgens de methode van Ivana Chubbuck. Deze methode is een interessante variant op het werk van Stanislavski. Ze leidt je stap voor stap door alles wat nodig is om een scène geloofwaardig te spelen. Een van de stappen gaat over het moment voorafgaande aan de scène.

De belangrijkste vragen in je repetitieproces is:

- Wat gebeurde er voorafgaand aan de scene die je nu gaat spelen?
- Wat wil je van de ander?
- Waarom wil je dat, wat levert het jou op als je dat bereikt?
- Hoe voel je je zelf?
- Hoe denk je over de ander?
Dat zijn de vragen die bepalen hoe je opkomt.

Op het moment dat je in de coulissen staat, vijf minuten voor opkomst, focus dan op wat er met je personage aan de hand is. Welke emotie overheerst, waar voel je spanning en waarover? Is dat plankenkoorts? Adem diep en denk aan wat jij (niet de acteur, maar het personage) straks gaat doen of zeggen. Zelfs de bode die alleen een brief komt brengen heeft een leven daarvoor en daarna. Maak je eigen verhaal. Weet je de inhoud van de brief? Weet je of het onverwacht bericht is of weet je dat er op gewacht wordt? Ken je de afzender? Kan je de reactie inschatten? Wat heb je moeten onderbreken om de brief te gaan brengen? Wat ga je doen als je de brief hebt afgegeven?

Gebruik de "Vijf minuten voor aanvang" om de dingen van de acteur achter je te laten en in het personage te duiken. Zorg dat je gedachten altijd gevuld zijn vanuit je personage. Hoe ga je zeggen wat je te zeggen hebt, hoe zal de ander reageren, hoe krijg je voor elkaar wat je wilt.  En komen de acteursgedachten prominent naar boven? Heb er geen oordeel op, vecht er niet tegen, want dan ben je daar op gefocust. Registreer je gedachtes en focus weer op die van je personage.

Is de spanning die je voelt die van je personage? Omarm het dan, want dan is de kans dat je geloofwaardig je scène instapt het grootst.

Vijf minuten voor aanvang, gebruik ze goed.

--