Het gebeurt niet vaak, maar soms huil ik bij een scene in een film of toneelstuk. Als iets goed wordt gespeeld en het thema draagt een helder verlangen in zich, dan ga ik helemaal in het verhaal mee. Een opbouw waarbij ik als publiek de worsteling zie van de acteur om iets voor elkaar te krijgen, de tegenwerkingen waardoor het steeds moeilijker lijkt te worden. De uiteindelijke noodkreet van (bijna) willen opgeven kan dan echt door mijn ziel snijden. Ik had dat bij de musical Miss Saigon. Bij de film The Deerhunter voelde ik de onmacht en leegte om niet meer te kunnen redden. Bij griezelfilms kan ik halverwege afhaken, omdat een goed gemaakte film me ook echt bang kan maken. 

Ik heb een levendige fantasie. Niet dat ik de hele dag loop te fantaseren over van alles en nog wat, maar als er iets gebeurd dan reageer ik met mijn hele zijn. Dat kan ook al gaan over een near-mis in het verkeer. Een fietser die nog net langs een afslaande vrachtwagen wil glippen doet me bevriezen. Mijn hele lijf reageert al ter voorbereiding op de eventuele klap. De adem die daarna ontsnapt doet me beseffen dat ik die ingehouden heb.

Ik heb dan het plaatje al ingevuld en niet alleen wat er op dat moment gebeurt, maar in een flits ook wat de consequenties zijn. Wie vertelt dit aan het thuisfront, wie blijft achter. Hoe bewust was dat laatste moment, welke gedachtes schoten langs bij degene die het overkomt.

Ik kan dat ook hebben bij het lezen van krantenberichten of bij het zien van nieuwsfilmpjes. De tsunami in Japan in 2011 staat me nog levendig voor ogen. Mijn lijf ging in de paniekstand bij het zien van die niet te stoppen watermassa richting een weg waar mensen probeerden te vluchten.

Filmpjes van erge dingen die gebeuren mijd ik. En dan bedoel ik vooral filmpjes die per ongeluk gemaakt zijn van heftige ongelukken, of mensen die door dieren worden verscheurd. Ik kan het niet zien. Ik kan het namelijk niet los laten. En als ik die impact van zo'n drama wel doorvoeld heb, omdat ik het wel zag en er door geraakt was, dan kan het zomaar op een onverwacht moment weer opkomen en mijn lijf weer verstarren.

Ooit zag ik een filmpje over een jonge moeder die omkwam op een roltrap. Ze kon haar kind net wegduwen en daarmee redden. Ik zou willen dat ik het nooit had gezien.
Eerder deze week was ik op een station. Bij de roltrap aldaar stond een klein kind. De vader hielp hem de roltrap op, en zei dat hij alleen hoefde te staan, dat het veilig is en vanzelf gaat.
Bij mij schoot meteen dat filmpje mijn herinnering binnen. Misschien had die moeder dat ook tegen haar kind gezegd. Ik voel dan het vertrouwen waarmee ze rustig op die trap staan. Misschien grapjes maken. Misschien plannen maken, over papa praten, papa verrassen, bijna naar school gaan, of wat dan ook. Tot het moment dat dat in één klap ophoudt. In mij staat dan ook even alles stil, ik ben weer geraakt doordat de omstandigheden hetzelfde lijken, en mijn fantasie (of is het empathie?) op hol slaat. Tot boven. Waar ik echt met een wat grotere stap snel op 'vaste grond' ga staan.

Nou zo. Dat heb ik dus soms. Heel vaak leuk en ontroerend, en soms confronterend en beangstigend. Gelukkig kan ook meestal ook goed loslaten.
Dat snel ergens in kunnen duiken is heel fijn voor mijn acteerwerk! Als ik in een stuk goed de omstandigheden heb uitgezocht kan ik me zodanig in het personage verplaatsen dat angst, blijheid, verdriet, boosheid me echt kan overvallen door wat er gebeurt. En juist dan is het ook fijn dat ik het dan snel weer los kan laten. Want in de volgende scene kan zomaar iets totaal anders nodig zijn.

Ida