Uit: Tips en Weetjes over trainingsacteren 63

Deze keer mijn blog "Hoe kan ik helpen?"

Vanaf de eerste aflevering van de serie New Amsterdam was ik geboeid. Niet omdat het dramatisch perse een hoogstandje is, al zit het goed in elkaar, maar vooral door dat ene zinnetje: How can I help.
Deze vraag wordt steeds weer gesteld en dat brengt een verandering teweeg in het ziekenhuis. Zo'n simpel zinnetje en toch, bij mij klinkt hij door!

Ik realiseer me dat ik best vaak aanbied om iemand te helpen. Da's een beetje mijn aard, denk ik, al zou ik mezelf ook geen typische hulpverlener noemen (in zoverre dat dan weer bestaat). Maar mijn manier van vragen is altijd anders geweest dan deze vraag, en ik heb nogal wat verschillende manieren uitgeprobeerd.
Aan mijn kinderen gaf ik toen ze klein waren keuzes. Wil je dit of wil je dat? Wil jij of zal ik? Dat soort vragen die het, meende ik, voor hen overzichtelijk hielden.
Later gingen mijn vragen over "Heb je nog huiswerk?" en "moet ik je daarbij helpen"?. Vooral het woordje 'moet' vind ik nu ongepast. Maar goed, dat weet je pas vanaf het moment dat je het weet, om het maar eens cruyferiaans te zeggen.

In de tijd dat ik in de zorg werkte heb ik ook de nodige vragen gesteld die als hulpaanbod bedoeld waren. Toch leek het altijd dat mensen me wel begrepen, als ik vroeg "wat heb je nodig" of "moet ik iets doen?". Of de variant: "Wat wil je zelf?", zo'n psychologen vraag die me vaak irriteert want als ik dat wist zou ik de vraag niet stellen. Andere vragen die al meer sturend zijn heb ik ook in mijn arsenaal: "Heb je hier aan gedacht? Zal ik dit voor je uitzoeken?
Het is nooit stof tot onduidelijkheid geweest zover ik mij herinner maar je weet het niet, he?

Vragen die ik ook ben gaan bezigen: Kan ik je helpen? Dat lijkt hetzelfde maar is het niet. Het woordje 'hoe' maakt het verschil, lijkt het. Op mijn vraag krijg ik een simpel ja of nee en dat bepaald of we al dan niet verder in gesprek gaan. Een variatie is "wat kan ik voor je doen?". Dat klinkt als de verkoper die een klant echt in de winkel wil houden in de hoop wat omzet te draaien maar heeft met toch ook regelmatig in de hulpverlener-stand gezet.

Als kind had ik dat al. Dat willen helpen. Ooit liep ik terug vanaf het zwembad naar huis, en dat was best een flinke wandeling want zo deden we dat toen in ons autoloze gezin. Op de terugweg zag ik iemand die nogal liep te zoeken. Goed opgevoed dacht ik 'die heeft hulp nodig', dus ging ik er op af. "Bent u iets kwijt?" vroeg ik en keek al om me heen wat of er ergens iets lag dat 'kwijt' zou kunnen zijn. Ik zag niets. De man vroeg me mee te zoeken naar zijn broertje, aan de andere kant van de heuvel die langs het kanaal was opgeworpen. In al mijn onschuld liep ik mee, want hoe erg is het niet als je iemand kwijt bent die belangrijk voor je is. Ik kon dat weten, want het jaar daarvoor was ik mijn vader door een ongeluk kwijt geraakt en dat is het ergste dat je kan overkomen. Als ik dus kon helpen? In mijn nog jonge onschuld liep ik mee, tot ik wantrouwen begon te krijgen. Die man zocht niet echt, merkte ik onbewust. Ik ben weggerend en dat was goed, zeiden ze naderhand ook op het politiebureau. Dat is verder op een heel goede manier begeleid door mijn moeder, de politie en mijn oom, dus geen issue gebleven! maar het komt nu wel weer boven. Door Max Goodwin.
Er aan terugdenkend realiseer ik me waarom "hoe kan ik helpen" zo'n impact op me heeft.

Wat Max Goodwin in de serie steevast doet is eerst luisteren. Eerst weten wat de vraag is. Niet vanuit hemzelf vragen of er uberhaupt hulp nodig is. Niet allerlei hulpaanbod naar de ander gooien waarvan je niet weet of dat het goede is. Niet aannemen dat de ander hulp nodig heeft. Eerst luisteren, dan die vraag: Hoe kan ik helpen. Daarmee blijft het issue van de ander, blijft die autonoom en kan hij kiezen of hij wel of niet een aanbod wil en kan hij zelf formuleren waar hij behoefte aan heeft.

Een waardevol inzicht, toch?